معامله با کارتخوان اُفت کرد/ فروشندگان ترسیدند یا خریداران محتاط شدند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از تجارت‌نیوز، دستگاه‌های کارتخوان‌ به همان سرعت که در دل بساط فروشندگان جاخوش کرده بودند از مقابل چشمان مشتریان محو شدند. این ادعا را نه فقط مشاهدات میدانی که آمارهای رسمی هم تایید می‌کند

در یک ماه گذشته زیاد گفته شد از اینکه فروشندگان دیگر تمایلی به استفاده از دستگاه‌های کارتخوان ندارند، علت این بی‌میلی نه خرابی و نقص فنی که استفاده سازمان امور مالیاتی تراکنش‌های ثبت شده در هر دستگاه کارتخوان، برای محاسبه مالیات بود.

حالا علاوه بر مشاهدات میدانی و نقل و قول‌های مستقیم و غیر مستقیم، تازه‌ترین گزارش اقتصادی شاپرک نیز این ادعا را تایید می‌کند که استفاده از دستگاه‌های کارتخوان‌ در معاملات روزانه مردم به حداقل رسیده است. شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در گزارش تیرماه خود، مدعی ریزش تراکنش‌های شاپرک در فاصله میان خرداد تا تیرماه ۱۴۰۱ شده است.

در این گزارش تعداد کارتخوان‌های فعال در سامانه‌های فروشگاهی بیش از هشت میلیون و دویست و پنجاه و نه هزار عدد ذکر شده است، در مجموع در کارنامه تیر ماه این دستگاه‌های کارتخوان بیش از سه میلیارد و هفتصد و هفتاد میلیون تراکنش ثبت شده است.

به روایت این گزارش ارزش معاملات ثبت شده در مجموع کارتخوان‌های فعال و دایر سراسر کشور در فاصله خرداد تا تیر ۱۴۰۱ بیشتر از ۵ درصد رشد منفی داشته است و از ۷۲۵ هزار میلیارد تومان به ۶۸۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.

چرا ریزش؟

رشد منفی پنج درصدی کار با کارتخوان‌های فروشگاهی در حالی است که برابر گزارش مرکز آمار ایران در فاصله خرداد تا تیر ماه سال ۱۴۰۱ نرخ تورم در ایران روند صعودی خود را دنبال کرده است و ۵٫۷ واحد درصد بیشتر رشد داشته است.

افزایش رشد تورم به معنی افزایش قیمت انواع کالا و خدمات است و این یعنی در مقایسه با ماه گذشته مشتریان پول بیشتری توسط دستگاه‌های کارتخوان به حساب فروشندگان واریز کرده‌اند. در این شرایط کاهش استفاده از دستگاه‌های کارتخوان می‌تواند ناشی از دو دلیل باشد.

اولی از محافظه کاری خریداران و مشتریان ناشی می‌شود، هرچه باشد در نتیجه تغییر قیمت‌ها و ثابت بودن قدرت خرید عمومی، بیشتر مشتریان به صورت ملموسی از میزان خرید خود در مقایسه با ماه گذشته کاسته‌اند و از بعد اجرای برنامه اصلاح ارز ترجیحی، با احتیاط بیشتری در مورد اینکه از چه چیزهایی به چه میزان خریداری کنند تصمیم می‌گیرند.

دلیل دوم هم تا حد زیادی از محافظه کاری فروشندگان ناشی می‌شود، هرچه باشد از تیرماه سال ۱۴۰۱ به این سو، مشخص شد که سازمان امور مالیاتی بر مبنای تراکنش ثبت شده در دستگاه‌های کارتخوان، برای صاحبان مشاغل و اصناف مالیات تعیین کرده است.

از آنجایی که این رویه تا حد زیادی باعث غافلگیری این گروه از مودیان مالیاتی شده بود، بیشتر اصناف و کسبه دست‌کم به صورت مقطعی از داد و ستد به وسیله کارتخوان خودداری کردند.

البته در این خصوص یک نکته قابل تامل هم وجود دارد، دستگاه‌های کارتخوان به سرعت چشمگیری فراگیر شدند و می‌توان گفت در نتیجه بازاریابی  صورت گرفته یک شبه، مسیر صد ساله را طی کرند اما به موازات این رشد فرهنگ استفاده از آن ترویج نشد، اینکه کارتخوان مانند دسته‌چک ماهیتی انفرادی و غیر اشتراکی دارد و اهل کسب و کار نمی‌توانند و نباید به راحتی زیر بار استفاده اشتراکی از یک یا چند دستگاه کارتخوان بروند، هرچه باشد تمام تراکنش‌های موفق از نظر سازمان امور مالیاتی بخشی از درآمد تلقی می‌شود که باید به آن مالیات تعلق بگیرد.